Ονυχοφαγία

Η ονυχοφαγία, να τρώει δηλαδή ένα άτομο να νύχια του, είναι μια συνήθεια που παρατηρείται πολύ συχνά τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες. Πολλές φορές δεν είναι απλή συνήθεια αλλά υποδηλώνει μια συναισθηματική δυσκολία. Όπως και να έχει, πρόκειται οπωσδήποτε για μια αντιαισθητική και δυνητικά επιβλαβή συνήθεια. Μπορεί σε ακραίες περιπτώσεις να υπάρξουν επιπτώσεις στα δόντια και την στοματική κοιλότητα καθώς μεταφέρονται μικρόβια στο στόμα τα οποία προκαλούν μολύνσεις (επιχείλιος έρπης, ουλίτιδα κλπ.).

Υπάρχουν παιδιά τα οποία από τη στιγμή που θα αρχίσουν να τρώνε τα νύχια τους δεν μπορούν να σταματήσουν ακόμα κι αν τα δάχτυλα ματώσουν. Αυτά τα παιδιά αισθάνονται την έντονη ανάγκη να φάνε τα νύχια τους και αυτό ίσως να χρειάζεται διερεύνηση, ειδικά αν υπάρχουν και άλλα στοιχεία στην εικόνα του παιδιού, π.χ. υπερκινητικότητα,διάσπαση προσοχής, συχνοουρία, νυχτερινοί εφιάλτες, φοβίες και προβλήματα λόγου μεταξύ άλλων.

Η ονυχοφαγία εκδηλώνεται τις περισσότερες φορές στην ηλικία των 3 ετών, κορυφώνεται στις ηλικίες μεταξύ 4 – 6 ετών και στις ηλικίες μεταξύ 7-10 ετών ένα ποσοστό γύρω στο 30% τρώει ακόμα τα νύχια του. Η συνήθεια μπορεί να εμφανιστεί με ακόμα μεγαλύτερη ένταση στην προεφηβική ηλικία (10-13 ετών). Μεγαλώνοντας, οι πλείστοι έφηβοι σταματούν από μόνοι τους αλλά ένα ποσοστό νεαρών ενηλίκων συνεχίζει να τρώει τα νύχια του.

Η αιτία:

Η αιτία της ονυχοφαγίας είναι δύσκολο να προσδιοριστεί. Το δάγκωμα των νυχιών ΔΕΝ θεωρείται ψυχιατρικό σύμπτωμα αλλά πιστεύεται ότι υποδηλώνει άγχος. Στους ενήλικες είναι σαφές, και πολλές φορές προφανές, ότι προέρχεται από το άγχος αλλά στα παιδιά δεν είναι απολύτως σίγουρο τι συμβαίνει.

Στα παιδιά η ονυχοφαγία μπορεί να είναι περιστασιακή και δεν υποδηλώνει απαραίτητα άγχος. Τα παιδιά μπορεί να τρώνε τα νύχια τους για πολλούς και διάφορους λόγους, όπως για παράδειγμα επειδή βαριούνται, επειδή φοβούνται, επειδή τα βοηθάει να χαλαρώνουν ή επειδή απλά είναι στεναχωρημένα για κάτι.

Αν το παιδί όμως τρώει τα νύχια συνεχώς και για μεγάλο χρονικό διάστημα (περισσότερο από κάποιους μήνες), τότε η συνήθεια έχει καταστεί χρόνια. Η χρόνια ονυχοφαγία είναι ένα από τα συμπτώματα μιας δυσκολίας που έχει να κάνει με την πνευματική και συναισθηματική υγεία του παιδιού. Η χρόνια ονυχοφαγία υποδηλώνει µια διαρκή εσωτερική υπερένταση. Εμπειρικά μιλώντας, τα παιδιά αυτά έχουν δυσκολία να εκφράζουν τα συναισθήματα τους και τρώνε τα νύχια τους και ως ενήλικες.

Το σημαντικότερο λοιπόν είναι να εντοπιστούν ούτως ώστε να αντιμετωπιστούν οι αιτίες που προκαλούν το σύμπτωμα. Διαφορετικά, ακόμη κι αν σταματήσει αυτή τη συμπεριφορά, το άγχος θα βρει άλλη διέξοδο (π.χ. το κάπνισμα). Οι γονείς πρέπει να ρωτήσουν το παιδί (ειδικά σε μεγαλύτερη ηλικία γιατί τα μικρότερα παιδιά, μπορεί να μη γνωρίζουν καν τι τα ενοχλεί και τα αγχώνει) ορισμένα πράγματα και να μάθουν τι το ανησυχεί.

Αντιμετώπιση:

Η αντιμετώπιση της ονυχοφαγίας δεν είναι εύκολη αλλά ούτε και αδύνατη. Αν οι γονείς κρίνουν ότι δεν υπάρχει κάποιο γενικότερο πρόβλημα στη συμπεριφορά του παιδιού τους, το καλύτερο τότε που έχουν να κάνουν είναι να μη μεγαλοποιούν το θέμα. Αφενός άπειροι γονείς έχουν αποτύχει να σταματήσουν το παιδί τους να τρώει τα νύχια του με αυτή την προσέγγιση, αφετέρου δυσκολεύουν ακόμα περισσότερο το παιδί.

Αν λοιπόν η περίπτωση του παιδιού είναι ήπια, το θέμα πρέπει να θεωρηθεί σαν μια παροδική συνήθεια, να αγνοηθεί και να παρακολουθείται διακριτικά εκ του μακρόθεν!!! Όσο δύσκολο κι αν είναι…για τον γονιό!

Συμβουλές για τους γονείς:

Αποφύγετε να μαλώσετε το παιδί σας, πόσο ακόμα να το βάλετε τιμωρία, καθώς μπορεί να έχετε το αντίθετο αποτέλεσμα.

Αντίθετα:

1. Μιλήστε στο παιδί προκειμένου να καταλάβετε τι από αυτά που συμβαίνουν στο σπίτι ή στο σχολείο και τού προκαλούν άγχος. Να είστε υπομονετικοί και να δώσετε χρόνο μέχρι να σας ανοιχθεί.

2. Παρατηρήστε ποιες στιγμές εκδηλώνονται τα συμπτώματα. Αν, για παράδειγμα, το παιδί αρχίζει να τρώει τα νύχια του όταν εμφανίζεται ο ένας γονιός στο σπίτι, προφανώς κάτι του προκαλεί άγχος σε σχέση µε τον συγκεκριμένο γονιό.

3. Μην στέκεστε από πάνω του παρατηρώντας συνεχώς τι κάνει. Αυτό ενισχύει το άγχος του.

4. Τη στιγμή που εκδηλώνει το σύμπτωμά αποσπάστε το από την πράξη ζητώντας του να κάνει κάτι ώστε να σταματήσει χωρίς να του δημιουργηθεί επιπλέον άγχος. Ζητήστε του να κάνει κάτι που επιβάλλει τη χρήση χεριών, ανάλογα την ηλικία του παιδιού πάντα, π.χ. από το παίξετε μαζί με πλαστελίνες μέχρι να διπλώσετε μαζί κάλτσες.

5. Αν δεν υπάρξει αποτέλεσμα, απευθυνθείτε σε ειδικό. Είναι πιθανό το παιδί να έχει φοβίες ή να µην απολαμβάνει επαρκή αποδοχή από τους γονείς, γεγονός που σημαίνει ότι το πρόβλημα απαιτεί ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση.

Οι τιμωρίες ή η στέρηση προνομίων όχι απλά δεν συνιστώνται, αντενδείκνυνται!

Για να εγκαταλείψει την συνήθειά του το παιδί πρέπει να έχει κάποιο κίνητρο. Πρακτικά, εάν το παιδί είναι σε ηλικία, μπορείται να διαπραγματευτείτε το θέμα μαζί του κάνοντας μια “συμφωνία”. Όταν δεν τρώει τα νύχια του (μπορεί να του επιτραπεί κατά τη συμφωνία αυτή να τρώει τα νύχια μόνο από το ένα χέρι), τότε θα έχει μία ανταμοιβή, η οποία μπορεί να είναι συναισθηματικής αξίας, π.χ. να πάει σινεμά, βόλτα ή για καφέ μαζί σας!

Μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας αλλάζοντας κάτι στο περιβάλλον, υποστηρίζοντας το συναισθηματικά και αυξάνοντας την προσαρμοστικότητά και κατ’ επέκταση την ανθεκτικότητα του. Αν νομίζετε ότι δεν μπορείτε να το κάνετε μόνοι σας, μην διστάσετε να ζητήσετε την βοήθεια κάποιου ειδικού.