ΤΙΚ (Διαταραχές Μυοσπασμάτων)

Τι είναι τα τικς;


«Tικ» είναι επαναλαμβανόμενες κινήσεις μελών του σώματος ή επαναλαμβανόμενοι φωνητικοί ήχοι, που εκδηλώνονται σε ένα άτομο ακούσια και περιστασιακά. Τα τικ διακρίνονται σε:

• Απλά κινητικά.

• Σύνθετα κινητικά.

• Απλά φωνητικά ή ηχητικά.

• Σύνθετα φωνητικά ή ηχητικά.

Απλά κινητικά


Τα απλά εκδηλώνονται με γρήγορη και επαναλαμβανόμενη κίνηση μιας ομάδας μυών. Εκδηλώνονται με:

• Ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων

• Ανασήκωμα των φρυδιών

• Τίναγμα του κεφαλιού

• Τέντωμα του λαιμού

• Ανασήκωμα των ώμων

• Σούφρωμα των χειλιών

• Διάφορες γκριμάτσες

Σύνθετα κινητικά

Τα σύνθετα κινητικά τικ αφορούν δύο ή και περισσότερες ομάδες μυών, και εκδηλώνονται με:

• Αναπήδημα

• Αγγίγματα ή μικρά χτυπηματάκια σε αντικείμενα ή άλλα άτομα

• Τράβηγμα των ρούχων

• Δαγκώματα των χεριών

Απλά φωνητικά ή ηχητικά

• Οποιοσδήποτε ήχος (ξερόβηχας, ρούφηγμα της μύτης, καθάρισμα του λαιμού, αναστεναγμός)

Σύνθετα φωνητικά ή ηχητικά

• Ήχοι ζώων

• Φωνές

• Ηχολαλία (άμεση επανάληψη λέξεων που έχει πει κάποιος άλλος)

• Παλιλαλία (άμεση επανάληψη λέξεων που έχει πει το ίδιο το άτομο)

• Κοπρολαλία (μη κοινωνικά αποδεκτές λέξεις ή φράσεις που εκφράζονται αυτόματα).

Τι προκαλεί την εμφάνιση των τικ;

Οι λόγοι που προκαλούν τα τικ είναι άγνωστοι. Τα τικ στα παιδιά είναι ένα αρκετά συνηθισμένο πρόβλημα και όμως ανησυχητικό για τους περισσότερους γονείς. Ένα στα δέκα παιδιά μπορεί να εμφανίσει τικ, σε κάποιο στάδιο της σχολικής του ηλικίας. Η συνήθεια αυτή εμφανίζεται κυρίως σε παιδιά ηλικίας 5-6 ετών, κυρίως στα αγόρια και μπορεί να διαρκέσει μέχρι την έναρξη της εφηβείας, στη περίοδο αυτή τα τικς αραιώνουν και σταδιακά εξαφανίζονται. Σε μερικές όμως περιπτώσεις μπορεί να συνεχιστούν μέχρι την ενήλικη ζωή, συνήθως σε καταστάσεις κόπωσης και συναισθηματικής φόρτισης.
Δεν συμβαίνουν με τη θέληση του παιδιού, αλλά είναι ένα αίσθημα ανάγκης λόγω άγχους, στρες, κούρασης (πνευματικής ή σωματικής), ανασφάλειας, έντασης μέσα στην οικογένεια, και προβλημάτων στο σχολείο.Τα μεγαλύτερα παιδιά όταν ερωτηθούν, δίνουν συνήθως μια απάντηση για να το δικαιολογήσουν, δηλαδή, μπορεί να πουν ότι ανοιγοκλείνω τα μάτια γιατί με καίνε, ή τεντώνω το αυχένα μου γιατί έχει πιαστεί, ή βήχω γιατί νοιώθω κάτι στο λαιμό μου.

Μπορεί να εμφανίζονται περιοδικά ανά εβδομάδες, να χειροτερεύουν σε περιόδους συναισθηματικής φόρτισης και να υποχωρούν όταν το παιδί είναι απορροφημένο με κάποια ασχολία και φυσικά εξαφανίζονται όταν το παιδί κοιμάται.

Γιατί εμφανίζεται πιο συχνά στα αγόρια;


Διότι τα αγόρια, σε αντίθεση με τα κορίτσια, πιο δύσκολα εξωτερικεύουν τα συναισθήματά, το άγχος, τις ανησυχίες, τα προβλήματα και τη κούραση τους (σωματική ή πνευματική). Ακόμη, οι σχέσεις που δημιουργούν στο σχολείο αλλά και στο σπίτι, δεν είναι τόσο εκφραστικές, όσο στα κορίτσια, τα οποία από μικρή ηλικία αρχίζουν να συζητούν με άλλους για τα προβλήματα τους.

Άλλα χαρακτηριστικά των τικ είναι τα εξής:


Τα τικ επιδεινώνονται σε γενικότερες περιόδους stress και άγχους. Όσον αφορά τη συχνότητάς τους κατά τη διάρκεια της ημέρας, ορισμένοι γονείς παρατηρούν ότι τα τικ μειώνονται όταν το παιδί συγκεντρώνεται σε μια συγκεκριμένη δραστηριότητα. Επίσης, κάποιοι γονείς αναφέρουν ότι τα τικ γίνονται πολύ έντονα τις απογευματινές ώρες όταν τα παιδιά βλέπουν τηλεόραση. Αυτό κάνει πάντα εντύπωση στους γονείς γιατί η ώρα αυτή είναι συνήθως ώρα χαλάρωσης για τα παιδιά. Η εξήγηση είναι ότι τα παιδιά μπορούν να καταστείλουν τα τικ για μικρά χρονικά διαστήματα, δηλαδή “κρατιούνται” περισσότερο κατά τη διάρκεια της ημέρας όταν βρίσκονται στο σχολείο ή με φίλους. Κατά τις ώρες χαλάρωσης στο σπίτι, όμως, αφήνονται ελεύθερα και τα τικ επανέρχονται. 
Η συχνότητά των τικ ποικίλλει στο ίδιο παιδί (δηλαδή είναι πιο συχνά κάποιες ώρες της ημέρας ή και για ολόκληρες χρονικές περιόδους εβδομάδων ή μηνών, οι οποίες μπορεί να ακολουθηθούν από περίοδο πλήρους ύφεσης, περίοδο επανεμφάνισης των τικς κ.ο.κ)
Το είδος των τικ ποικίλλει στο ίδιο παιδί (δηλαδή το παιδί μπορεί να εμφανίζει διαφορετικά τικ για μια περίοδο ή ένα τικ που στην πορεία αντικαθίσταται από κάποιο άλλο ).
Αμέσως πριν την εκδήλωση ενός συγκεκριμένου τικ, τα παιδιά έχουν συχνά κάποιο πρόδρομο συναίσθημα. Τα μεγαλύτερα παιδιά συνήθως το περιγράφουν, ενδέχεται, δηλαδή, να πουν ότι “ανοιγοκλείνω τα μάτια γιατί με τσούζουν” ή “τεντώνω το αυχένα μου γιατί πιάνεται” ή “βήχω γιατί ξεραίνεται ο λαιμός μου”. Είναι σημαντικό για τους γονείς και τους γιατρούς να γνωρίζουν ότι στις περιπτώσεις αυτές τα παιδιά δε λένε ψέματα. Είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζουν ότι πρόκειται για πρόδρομα συμπτώματα των τικ και όχι για συμπτώματα άλλων νοσημάτων όπως αλλεργίες, οφθαλμολογικά, ωτορινολαρυγγολογικά προβλήματα κλπ.

Αντιμετώπιση του παιδιού με τικ


Η εμφάνιση ενός τικ στο παιδί, συνήθως αναστατώνει τους γονείς. Δεν αντέχουμε να το βλέπουμε γιατί νιώθουμε ότι αλλάζει την όλη εικόνα του παιδιού μας και θέλουμε με κάθε τρόπο να το σταματήσουμε. Δυστυχώς, δεν μπορούμε να το σταματήσουμε, θα πρέπει να περιμένουμε να φύγει από μόνο του. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να χαλαρώσουμε, να μάθουμε να ζούμε μαζί του κάνοντας κάποια πράγματα που βοηθούν ώστε αυτό να περάσει όσο το δυνατό πιο ανώδυνα, όπως π.χ.:

• Αποφεύγουμε καταστάσεις πίεσης και άγχους.

• Δίνουμε ευκαιρίες στο παιδί μας να ασχοληθεί με δραστηριότητες που το ευχαριστούν και το χαλαρώνουν π.χ. κολύμπι, ποδήλατο, ένα άθλημα, βόλτα, ζωγραφική κλπ.

• Μιλούμε στο στενό οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον γι αυτό που συμβαίνει στο παιδί μας και ζητούμε να το αγνοήσουν.

• Προσπαθούμε ώστε το παιδί μας να αποφεύγει τις πολύ κουραστικές δραστηριότητες και να έχει ένα καλό βραδινό ύπνο.

• Όταν εκδηλώνεται το τικ, δεν θυμώνουμε στο παιδί, δεν το τιμωρούμε αλλά ούτε του υποσχόμαστε δώρα για να το σταματήσει. Να θυμόμαστε ότι, εάν το παιδί προσπαθήσει συνειδητά να ελέγξει το τικ για να μας ικανοποιήσει, τότε αυτό θα μετατραπεί σαν μια βόμβα έτοιμη να εκραγεί.

• Αποτεινόμαστε σε ειδικό ψυχικής υγείας για συμβουλευτική στήριξη, τόσο εμείς ως γονείς, όσο και τα παιδιά μας, έτσι ώστε να διαχειριστούμε την όλη κατάσταση που δημιουργείται με τον πιο ανώδυνο τρόπο. Ενδεχομένως, ανάλογα της σοβαρότητας των συμπτωμάτων, να χρειαστεί και φαρμακευτική αγωγή.